OPINIE – In het normale leven moet iedereen regelmatig keuzes maken, maar dat geldt nog meer in de politiek. Echter in de politiek is het een stuk makkelijker om gewoon 100 procent van gedachten te veranderen, waardoor collega’s in een spagaat terechtkomen. Zo is er de liberale spagaat, de kiezer spagaat, de verkiezingen spagaat en ga zo maar door. Maar alles is op te lossen door een melding als ‘Mijn mobiel kon niet meer accepteren’, ‘Ik heb er geen geheugen bij’, ‘Ik kan me niets meer herinneren’ en zo zijn er nog wel enkele quotes te benoemen.
De liberale spagaat
Je zou in deze tijd toch VVD’er zijn, dan heb je het echt niet makkelijk. Moet je als staatssecretaris – met migratie- en asielzaken in de portefeuille – in de Tweede Kamer de Spreidingswet verdedigen. Nu is die wet al niet makkelijk en de weerstand is groot, maar vanuit de maatschappij wordt geschreeuwd om de wet. Echter dan weer zonder enige dwang en drang.
Maar staat dan de VVD-staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, Eric van der Burg, met verve – en die man blijft echt positief – de wet te bespreken en te verdedigen, is het VVD-boegbeeld in de Tweede Kamer faliekant tegen de wet en dat wordt ook duidelijk gemaakt. Vooral door andere partijen, want die willen dit koetje wel even melken. Of de staatssecretaris de verkiezingscampagne als VVD-er ingaat of als voormalig staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, die de spreidingswet moest verdedigen?
Maar de liberale spagaat is nog groter, want de ‘baas’ van de staatssecretaris is de minister van Justitie en Veiligheid, Dilan Yeşilgöz-Zegerius. En laat dat nu ook nog de nieuwe lijsttrekker van de VVD blijken te zijn. En aangezien de VVD in eerste instantie opkomt voor het liberale boegbeeld van Nederland ofwel voor de rijken van het land, ligt migratie niet zo snel voor de hand voor de VVD om daar wat positiefs over te zeggen. Tenslotte moet de VVD de eventuele rechtse weglopers tegenhouden en dus gaat men met gestrekt been de verkiezingen in als het gaat om migratie. En dan zal de demissionair minister de kant kiezen van het VVD-boegbeeld in de Tweede Kamer, Ruben Brekelmans.
De minister van Justitie en Veiligheid zit nog in een andere ‘spagaat’ en dat gaat over de foulara (hoofddoek) van de BOA’s. De minister is namelijk niet bevoegd om de BOA rechtstreeks aan te sturen en dus wat te zeggen over de kleding. Een BOA valt onder de gemeente.
In 2022 hebben een aantal gemeenteraden het besluit genomen dat BOA’s wel een hoofddoek, keppeltje of andere religieuze of niet-neutrale kleding mogen dragen. Hierbij zou het toen gaan om steden als Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Arnhem.
Spagaat ná een politiek leven
Zo zijn er ook ministers die in de ‘werkzame periode als minister’ niets op hadden met andere zaken, noem het klimaat bijvoorbeeld. En zo’n minister kan gewoon EU-commissaris worden met klimaat dan in de portefeuille. Het moet toch niet gekker worden, zou ik zo zeggen.
Daarnaast zeggen mensen in de politiek als ze gaan vertrekken, dat ze niet meer terugkomen in de politiek. En dan voel je aan je theewater dat er altijd een ‘maar’ komt. Zo kon je in de wandelgangen van het Kamergebouw horen ‘Men kan me wel vragen voor een ministerpost’, ‘Ik ben wel terug, maar bij een andere partij’ en ‘Ik wil wel nadenken over een post als voorzitter van de Europese Commissie’. Zo lust ik er nog wel een paar. Als men zegt dat men uit de politiek, ga dan ook echt. In de 13 jaar heeft men genoeg verdient en kan men best een andere baan nemen als leraar, taxichauffeur of schoonmaker.
Een einde van een kabinet heeft ook nog zijn voordelen. Behalve voor de kiezer die het vertrouwen kwijt was, kunnen de partijen nu weer eens echt met modder gooien. Zeker de partijen die met elkaar in één kabinet hebben gezeten. Dit is dan weer zo’n spagaat na het politieke leven van het vorige kabinet.
Het blijkt weer vooral bekvechten te worden tussen VVD en D66 en tussen de ChristenUnie en de VVD. De ChristenUnie heeft laatst aangegeven dat het toch te lang is geweest en dat het roer om moet.
Maar ja, binnen partijen is het ook niet overal koek en ei. Zo heb je een eikel politiek punt en dat is de opening van Lelystad Airport. Daar zit het CDA dan weer in een spagaat. Landelijke kopstukken hebben in het partijprogramma opgenomen dat Lelystad Airport niet open gaat. Maar daar zijn dan de regionale (Flevoland) en lokale (onder meer Almere) afdelingen dan weer tegen. Want deze afdelingen zien echt wel in, dat de opening van deze vlieghaven werkgelegenheid en de groei van de economie in de polder met zich mee zal brengen. Maar ja, dat is nog niet geland in Den Haag, het was waarschijnlijk een nachtvlucht.
De volgende spagaat
Nieuwe partijen hebben steunverklaringen nodig om mee te kunnen doen met de verkiezingen. Partijen die al een keer een zetel hebben behaald bij de vorige verkiezingen, hoeven dat ‘circus’ niet meer te doen. De afgelopen dagen heb ik al 2 nieuwe partijen gezien die bezig zijn met het verzamelen van steunverklaringen.
Zo kreeg ik een uitnodiging van Pieter Omtzigt om een steunverklaring in te vullen. Daarnaast zag ik van Splinter – de partij van Femke Merel van Kooten – dat men ook op zoek was naar steunverklaringen. Natuurlijk het invullen van een steunverklaring zegt niet dat je op die partij gaat stemmen of gevoel heeft, maar ik zit er wel een beetje mee in een spagaat. Stel dat je een steunverklaring hebt gegeven op een partij die nog geen partijprogramma heeft. Deze partij komt in de Tweede Kamer en gaat dingen verdedigen die niet passen bij mijn beeld van de maatschappij. Dan zou ik het daar toch moeilijk mee hebben.
En dat is meteen de volgende spagaat. Er is geen enkele partij die 100 procent mijn ideeën en wensen waarborgen. Andersom bekeken: er is geen enkele partij waar ik me voor 100 procent in kan vinden. Daarbij komt dan nog dat een partij in de politiek altijd concessies moet doen – en dus bepaalde partijprogramma punten moet inleveren – om mee te kunnen doen. Maar het is nog even tot aan de verkiezingen.
Gelukkig wordt het systeem van Burgerberaden ingevoerd. Zo is er een Burgerberaad Jaarwisseling in Utrecht en een Burgerberaad Klimaat Zwolle . En nu maar hopen dat dit verder uitgebreid gaat worden, zodat steeds meer burgers mee mogen praten over één onderwerp. Is altijd nog beter dan gestemd te hebben op een partij die na de verkiezingen punten in moet leveren en niets meer direct aan zijn kiezers laat horen of advies vraagt.
(Bronnen: Rijksoverheid, VVD, College voor de Rechten van de Mens, NOS, Splinter, Khamakar News Agency)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
© Khamakar News Agency / 02.10.2023
Politiek Spel (© pixabay) 
