Financieel ravijn dreigt vanaf 2026

AMERSFOORT –  De gemeente Amersfoort heeft op dinsdag 23 mei de Kadernota gepresenteerd en aangeboden aan de gemeenteraad. Dinsdag 4 juli zal de raad een besluit nemen over de Kadernota. Het college heeft in de Kadernota gemeld dat het coalitieakkoord nog steeds uitgevoerd kan worden, maar dat de gemeente terughoudend moet zijn met aanvullende ambities. 

Financieel ravijn 
Bij steeds meer raadsleden in steeds meer gemeenten wordt de kreet ‘Financieel Ravijn’ een ingeburgerde kreet. De gemeente Amersfoort is hierop geen uitzondering. Wethouder Financiën van Amersfoort, Willem-Jan Stegeman, heeft in mei gemeld dat de gemeente financieel gezond is en dat men dat ook zo wil houden. Echter de inkomsten die komen van het Rijk worden verminderd en de kosten nemen toe. 

De site Binnenlands Bestuur kwam ruim een jaar geleden al met een artikel over het ravijnjaar, zoals 2026 ondertussen al wordt genoemd. Tot en met 2025 gaat er flink wat geld naar de gemeenten, maar na 2026 zullen de baten teruggaan van 137 euro naar 47 euro per inwoner van de gemeente.  
Dit komt onder meer door het feit dat de plannen van het kabinet maar lopen tot en met 2025. Tot die periode zullen de verschillende gemeenten bijna 2.5 miljard meer ontvangen. Maar vanaf 2026 zal dit flink afnemen, waarbij voor een aantal gemeenten ook nog gaat tellen dat de herverdeling van het gemeentefonds per 2023 mee gaat spelen.  

De problematiek van het ravijnjaar is al lang bekend, maar toch vrezen gemeenten de financiën na 2026 niet rond te krijgen. Zo houdt de gemeente Amersfoort al rekening met een tekort van zo’n 20 miljoen euro bij de begroting van 2026. Als Amersfoort niet ingrijpt, zal het tekort na 2026 nog verder oplopen. Daarom moet de gemeente nu komen met maatregelen. 
In het voorgestelde raadsvoorstel over de Kadernota stelt het college voor aan de raad om akkoord te gaan met de maatregelen die genoemd worden. Volgens het college vertonen de jaren 2026 en 2027 momenteel nog een (structureel) tekort. Volgens de Kadernota moet Amersfoort minimaal 14.6 miljoen euro structureel aan besparing realiseren, om in 2026 weer een structureel sluitende begroting te kunnen realiseren.  

Aangezien er nog een (kleine) kans is dat het Rijk nog met wat gaat komen, worden er momenteel nog geen uitvoering gegeven aan besparingen. Daarentegen gaat de wethouder Financiën wel aan de slag om te kijken waar de besparingen mogelijk te halen zijn. Hierbij valt te denken aan bezuinigingen op bestaande voorzieningen, tot het uitvoeren van projecten op langere termijn of uitsmeren over een langere tijd. Daarnaast kan er sprake zijn van het verhogen van de lokale belasting of een begroting maken met iets meer risico.  

Raadsleden
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft zo’n maand geleden een artikel gewijd aan het ‘Financiële Ravijn’ van 2026. In het artikel werd aangegeven dat er een financieel tekort zou ontstaan voor de gemeenten in 2026 van 3 miljard euro. Dit zou erg onaantrekkelijk zijn voor potentiële raadsleden om zich kandidaat te stellen. Want iemand gaat niet de politiek in, om steeds maar te moeten reageren dat niets mogelijk is. 
Ondertussen is een groep van raadsleden ontstaan – ‘Raden in Verzet’ – die zich stevig verzet tegen de beperkingen op financieel gebied voor de gemeenten. Hier hoort ook bij het tekort aan geld voor de Jeugdzorg. 
Raden in Verzet is in de vorige raadsperiode ontstaan op initiatief van raadsleden uit Zoetermeer en kreeg veel bijval van raadsleden, mede door de bezuinigingen op Jeugdzorg. Nu er weer wat geld vrijkomt voor de Jeugdzorg, is de bijval mogelijk wat teruggelopen, maar zal binnenkort wel weer groeien door de problematiek van het Financiële Ravijn. 

(Bronnen: Gemeente Amersfoort, Binnenlands Bestuur, AD, Gemeenteraad Amersfoort, De Gelderlander, Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Khamakar News Agency) 

Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek 

© Khamakar News Agency / 04.07.2023