OPINIE – Het begint op stoom te komen, de (lokale en sociale) media beginnen weer opinies, onderzoeken en artikelen aan te dragen over de verkiezingen voor de Provinciale Staten van 15 maart. In de slipstream van de verkiezingen komt dan ook nog de landelijke tv – met dagelijks een andere provincie, steevast beginnend met de Commissaris van de Koning – en de verkiezingen van de Waterschappen.
Nu moet ik toegeven, dat ik ook een heel klein appelpitje heb bijgedragen om de 17 partijen voor Flevoland in het kort voor te stellen. Dat valt natuurlijk helemaal in het niet bij de dagelijkse debatten tussen de verschillende lijsttrekkers van de provinciale partijen op de landelijke tv. Met name de lokale partijen. U hebt die debatten niet gezien? Tja, nu u het zo stelt, ik heb dat ook wel gemist. Maar ik zeg het al langer dat de verkiezingen voor de Provinciale Staten gekaapt zijn door de landelijke kopstukken. Zelfs was deze ochtend de landelijke partijleider van de PVV uitgebreid op de nationale tv. Tja, daar kan u niet op stemmen en ook niet op de Commissaris van de Koning.
En wat dan nog speelt, zijn de voorspellingen. Het wordt steeds ‘mooier’, die partij verliest 3 zetels, die wordt de grootste vergeleken met de landelijke verkiezingen. Daar draait het niet om. Het gaat er om welk hokje de kiezer rood maakt. Of de kiezer überhaupt wel gaat kiezen. Eerlijk gezegd, ik weet het deze keer helemaal niet meer. Een vorige keer heb ik op een bepaalde partij gestemd, maar die schijnt nog maar in 3 provincies mee te doen en al helemaal niet in ‘mijn provincie’.
Maar heeft mijn stem nog wel zin?
Opgevoed met ouders die altijd gezegd hebben, dat als men niet gaat stemmen, men daarna ook niet moet zeuren. Mijn vader en mijn moeder zijn nooit lid geweest van een politieke partij, overigens wel van de vakbond, maar gingen wel altijd stemmen. Het was altijd rood van de PvdA, maar ik denk dat ze ooit wel eens op het CDA hebben gestemd. Waarschijnlijk was dat een vergissing. Tja, als arbeider in een klein dorp in Brabant, kom je toch snel uit bij de PvdA.
Ik heb zelf meestal wat groener gestemd, zelfs voor de partij in de gemeenteraad gezeten. Maar dat groene deel is weg. Maar hoe ga je dan om met het recht van stemmen? Tenslotte is dat de enige mogelijkheid om ‘een klein beetje mee te kunnen praten’. Persoonlijk vindt ik het systeem van verkiezingen achterhaalt en zou de politiek meer naar directe democratie moeten, waarbij het volk bij alle belangrijke zaken mee mag praten. Dit zou in deze wereld van overdigitalisering met gemak uitgevoerd kunnen worden. Daarnaast zou men dan de inwoners die niet digitaal zijn, een enquête kunnen laten invullen per post.
CDA flink op verlies
Maar kijk eens naar de berichten van de afgelopen week. Zo wist Lamyae Aharouay gisteren in de NRC te melden dat niemand binnen het CDA nog gelooft in winst bij de verkiezingen. Er wordt zelfs al gemeld dat deze verkiezingen als verloren moeten worden beschouwd. Dat zijn opbeurende woorden voor mensen die op de lijsten staan voor de komende verkiezingen. En het artikel gaat ‘lekker verder’. Kopstuk Wobke Hoekstra was ingezet in Amersfoort. Hij was heel druk … met geklets met zijn collega’s, niet met de kiezers. En als er dan toch nog een vraag komt van het publiek over Pieter Omtzigt, loopt de heer Hoekstra snel weg.
Het schijnt al zo te zijn, dat het CDA sinds 2007 aan het verliezen is. Waar zou dat nu aan kunnen liggen? Onduidelijkheid van de boodschap, aan de leiding, geen duidelijke standpunten, worden overschreeuwd door de mogelijke zogenoemde winnaars (BBB, JA21 en BVNL) of heeft de partij de premier te lang in het zadel gehouden?
Uitsluitingen
Daarnaast zijn er nog twee andere fenomenen en wel de uitsluitingen en de afsplitsingen. Deze week was er een ‘brief’ (mededeling op de site) van de 12 lijsttrekkers van de provinciale lijsttrekkers van D66, die vóór 15 maart al hebben gemeld liever niet in zee te gaan met de ‘conservatieve’ partijen BBB, JA21 en PVV. Dit had te maken met de stikstof- en klimaatdoelen. Volgens de fracties van D66 parkeren deze partijen de stilstandbus in de provincies en die doodlopende weg wil D66 niet inslaan. Neen, want ze moeten natuurlijk hún minister in het zadel blijven houden.
Daarnaast schijnen de stikstofcijfers niet vrijgegeven te worden door het ministerie en blijft vak K maar betalen middels elke gang naar de rechter. Daarnaast is het nog steeds de vraag of de berekeningen allemaal wel kloppen.
Maar hoe zit in de provincies met de combinatie, of juist niet, tussen PvdA en GroenLinks? Als men op de ene stemt, krijgt men dan de andere partij erbij? In 11 van de 12 provincies doen beide partijen als losse partijen mee, behalve in Zeeland. Daarentegen hebben de beide partijen in Brabant en Zuid-Holland reeds gemeld aan elkaar vast te houden. Nu is dat niet helemaal anders dan vóór de verkiezingen, omdat de 2 partijen in 10 van de 12 provincies samen hebben bestuurd. Alleen de onduidelijkheid irriteert andere partijen daarentegen wel degelijk. Het is niet per definitie zo dat beide nodig zijn om nieuwe GS aan een meerderheid te helpen.
Veel partijen / afsplitsingen
Tenslotte zijn er veel (te veel?) partijen, zowel landelijk als lokaal en provinciaal. Dit komt onder meer door afsplitsingen en nieuwe partijen die overal opgestart worden. Natuurlijk heeft iedereen het recht om te doen wat men denkt dat noodzakelijk is, echter hoe meer partijen er komen, hoe meer het kiezerspotentieel verdeeld wordt en hoe groter de versplintering van de reeds bestaande partijen.
Een duidelijk voorbeeld is Forum voor Democratie. Bij de vorige verkiezingen voor de Provinciale Staten haalde de partij zo’n 86 Statenzetels. Daar zijn er nu nog 25 van over. Een groot gedeelte is overgelopen naar andere partijen, groot en klein, bestaande of nieuwe partijen maar er zijn ook nog 8 zetels die niet ingevuld zijn.
In Zeeland werden bij de laatste Statenverkiezingen (maart 2019) Robèrt Brunke en Robert Koevoets voor FvD gekozen, echter krap een jaar later werd gemeld dat ze samen een nieuwe partij zijn gestart: ProZeeland. Januari 2021 werd gemeld dat in Gelderland weer 2 Statenleden weg waren gegaan bij FvD.
Dit speelde ook in Flevoland. Hier werd in 2019 FvD de grootste partij met 8 zetels. Vandaag de dag is er nog 1 zetel van over. Het bleek dat 5 leden zijn verder gegaan in een nieuwe fractie, die later de naam JA21 heeft gekregen. Opvallend is hierbij te noemen, dat JA21 nog niet heeft meegedaan met de verkiezingen, maar wel in de Provinciale Staten van Flevoland zit. Hierover is opheldering gevraagd, maar wordt men van het kastje naar de muur gestuurd.
Als u ondertussen al weet waarop u gaat stemmen, dan bent u al verder dan ik. Gefeliciteerd. Ik twijfel nog steeds, aan de ene kant de opvoeding om toch te gaan stemmen en aan de andere kant nauwelijks een partij te vinden die past bij mijn ideeën, plannen en wensen. Maar ik heb nog enkele dagen.
(Bronnen: NRC (+ Nieuwsbrief), D66, The Post Online, RD, Khamakar News Agency)
Henny AJ. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
© Khamakar News Agency / 10.03.2023
