OPINIE – De Arabische Lente begon in feite op 17 december 2010 toe fruitverkoper Mohammed Bouazzi zichzelf in brand stak in Sidi Bouzid (Tunesië), nadat de politie zijn waar wederom in beslag had genomen (dit komt van het artikel uit mijn boek ‘Allahu Akbar(2016)).
Arabische Lente
Mohammed Bouazzi was afgestudeerd aan de universiteit, echter kon geen werk vinden. Dus hij zocht een baantje als straatverkoper, maar kreeg steeds vaker te doen met corrupte ambtenaren die omgekocht moesten worden.
In die periode werd de ene dictator vervangen door de andere, Habib Bourguiba werd verdreven door generaal Zine El Abidine Ben Ali. Alleen de omstandigheden voor de Tunesische burgers werden er niet beter op.
Na de zelfverbranding van Mohammed Bouazizi braken er rellen in Tunesië uit die oversloegen naar Algerije en Egypte. En natuurlijk kon de dictator Ben Ali ingrijpen en kondigde op 14 januari 2011 de noodtoestand af. Echter dit werkte juist averechts en de president moest vluchten.
Nadat premier Ghannouchi ook het veld had moeten ruimen, werd hij opgevolgd door Beji Caid el Sebsi die verkiezingen uitschreef. Dit gebeurde op 23 oktober waarbij zo’n 112 politieke partijen meededen. De eerste vrije verkiezingen. De omwenteling kreeg de naam Jasmijnrevolutie en men ging werken aan een democratie met politieke partijen, een nieuwe grondwet en kiesrecht. De vraag was of dat de winnaar van de verkiezingen, de gematigde Islamitische partij Ennahda, de druk kon dragen van de overwinning (90 van de 217 zetels). Dat bleek dus niet zo, daar Ennahda gedwongen werd een regering van nationale eenheid te vormen. Na een periode van onlusten moest de partij de baan vrij maken voor de onafhankelijken.
Tunesië-deal
Zo’n 13 jaar later moet Mark Rutte het migrantenprobleem van de EU oplossen. Dit doet hij door samen met voorzitter Ursula von der Leyen (EU) en Giorgia Meloni (premier van Italië) in Tunis een handtekening te zetten onder een akkoord met de Tunesische president Kais Saied.
Kais Saied, die geboren is op 22 februari 1958 in Tunis, was een jurist en professor grondwettelijk recht. Hij werd gekozen tot president op 13 oktober 2019. Amper 2 jaar later ontsloeg de president premier Hichem Mechichi en schortte de werkzaamheden van het parlement op. Soldaten moesten het parlementsgebouw omsingelen en de controle overnemen van het gebouw van de staatsomroep. Tevens werd het kantoor van Al Jazeera binnengevallen, journalisten buiten gezet en apparatuur in beslag genomen.
Men kan op zijn minst zeggen dat de president dictatoriale trekken vertoonde. December 2022 gaf Reuters in een artikel aan dat de president de Tunesische politiek in zijn voordeel heeft hervormd. Hierdoor kreeg hij (bijna) de totale macht.
Ook Middle East Monitor (MEMO) heeft deze week een artikel aan de president besteed en gaf daarin aan, dat president Kais Saied had gemeld dat er ‘geen weg terug’ is op het hervormingsplan dat hij heeft aangenomen. Dit plan – volgens de president – is nodig om de situatie in Tunesië te verbeteren.
Op Facebook zou een video circuleren waarin veel burgers klaagden over water-, elektriciteits- en broodtekorten. Overigens was dit hetzelfde als in 2010 en al die jaren daarvoor.
Kais Saied reageerde hierop dat hij de problemen in alle regio’s nauwlettend in de gaten zou houden. Volgens hem kwamen de problemen door hoge temperaturen en stroomuitval. Hij was op bezoek in een volkswijk in Tunis op de 66e Verjaardag van de Republiek. Toevallig was dit ook de 2e verjaardag van de ingreep van de president (25 juli 2021). Tijdens die dag bevroor hij de werkzaamheden van het parlement, ontsloeg de premier, ontbond de Hoge Raad van Justitie en keurde een nieuwe grondwet goed die hem meer macht gaf.
Ondertussen kampt het land met watertekorten door droogte, stroomuitval door hoge temperaturen en overmatig elektriciteitsgebruik. Tevens is de graanproductie drastisch gedaald.
Met deze man gaat Europa dus zaken doen. De president van Tunesië gaat in ruil voor geld en ondersteuning zogenaamd de migranten tegenhouden die de oversteek naar Europa zouden willen maken. En volgens Mark Rutte zou dit een ‘mijlpaal’ zijn. Dat klopt misschien, maar een mijlpaal in de geest dat Europa en Nederland (mogelijk) van de problematiek af is. Tenslotte heeft de EU de problematiek over het Tunesische muurtje gekieperd en kan daarna rustig gaan slapen. En meneer Rutte gelooft het zelf? Het wordt nu gewoon een ander land waar de migranten in de gammele bootjes stappen om naar Europa te gaan.
Voor een bedrag van 1 miljard euro zegt de president met dictatoriale trekjes alles er aan te doen, dat de bootjes van Tunesië naar Europa vertrekken. Lekker makkelijk, daar gaat hij niet over, ondanks dat hij president is. Daar gaan de mensensmokkelaars over en de migranten die grif 2.000 euro betalen om naar Europa te kunnen gaan. Niet vanuit Tunesië, dan gaan ze naar het volgende land. En ondertussen is Europa zo’n 1 miljard euro kwijt, die netjes bijgeschreven wordt op de rekening van de regering van Tunesië, oh sorry, het presidentiële paleis in Tunis of het buitenverblijf in Carthago.
Van het miljard zou er zo’n 900 miljoen euro bestemd zijn voor financiële hulp en 100 miljoen voor grensbewaking en het terugsturen van migranten. Een slordige 10 procent voor het probleem van EU en de rest voor hulp. De vraag is of die hulp echt wel bij de Tunesiërs terechtkomt. Ik durf het te betwijfelen, dat de hulp terecht komt bij mensen als Mohammed Bouazzi. Zijn dood zal waarschijnlijk voor niets te zijn geweest, als de plannen van de Tunesië-deal worden uitgevoerd.
Het terugsturen van migranten zal mogelijk ook een ander staartje krijgen, daar de president in begin van dit jaar een toespraak hield over migranten uit Sub-Sahara Afrika. Volgens mensenrechtenorganisaties uit Tunesië zouden de uitspraken van de president racistisch zijn, zouden ze aanzetten tot haat en mogelijk de migrantencrisis aanwakkeren. Volgens de president moeten er dringende maatregelen worden genomen om de stroom van ‘hordes irreguliere immigranten’ te stoppen, omdat dit leidt tot geweld en misdaden. Hij wil deze migranten opvangen in de Sahara.
Daarom schreef oud-diplomaat Bas Bijlsma zijn opiniestuk: ‘Hoe Rutte in de Tunesië-deal veranderde in de steunpilaar van een dictator’.
(Bronnen: Wikipedia, Reuters, Middle East Monitor, Gelderlander, Trouw)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
© Khamakar News Agency / 28.07.2023
