OPINIE – De provincie Brabant geeft op haar site aan dat goederenvervoer over spoor belangrijk is voor alle regio’s in Brabant. Ze faciliteert de groei van goederenvervoer over het spoor van en naar de terminals in Brabant. Een van de routes over het spoor is de zogenoemde Brabantroute.
Brabantroute
De provincie Brabant heeft aangegeven dat het spoor tussen Moerdijk en Venlo de komende jaren veiliger en stiller gemaakt zou worden, waardoor de omgeving leefbaarder zou moeten worden. Hierdoor zou een Robuuste Brabantroute moeten ontstaan.
De Brabantroute verbindt Rotterdam, Vlissingen en Antwerpen met het Duitse Ruhrgebied. Op deze route van de Rotterdamse haven naar het Duitse Ruhrgebied rijden goederentreinen, waarvan jaarlijks duizenden treinen rijden die gevaarlijke stoffen vervoeren. Deze goederentreinen met gevaarlijke, giftige stoffen rijden door flink wat gemeenten, zoals Breda, Gilze en Rijen, Tilburg, Eindhoven, Boxtel.
De provincie Brabant meldt dat het vervoeren van gevaarlijke stoffen – zoals chemische producten, brandstoffen, aardgas en lpg – risico’s kan opleveren voor mens en milieu. De provincie probeert deze zoveel mogelijk te beperken. Hiervoor hebben de Rijksoverheid, gemeenten en provincies gewerkt aan een Basisnet voor het vervoer van gevaarlijke stoffen.
Basisnet
Kenniscentrum InfoMil heeft een pagina op de site van Rijkswaterstaat over Basisnet. Zo wordt er gemeld dat het vervoeren van gevaarlijke stoffen risicovol is. Vervoerders moeten daarom zich houden aan veiligheidseisen om gevaarlijke stoffen te mogen en te kunnen vervoeren. Er zijn daarnaast speciale eisen voor transportroutes en de omgeving rond de transportroutes. Het Basisnet zou het mogelijk maken dat het vervoer van gevaarlijke stoffen op een zo veilig mogelijke manier kan plaatsvinden.
Basisnet is een landelijk aangewezen netwerk voor vervoer van gevaarlijke stoffen, waardoor – binnen bepaalde grenzen – het vervoer middels de weg, binnenwater en het spoor wordt gegarandeerd.
Het doel van het Basisnet is een evenwicht te maken – liefst voor een langere termijn – tussen de belangen van het vervoer van de gevaarlijke stoffen, de bebouwing in de omgeving en de veiligheid van mensen die wonen (en verblijven) in de buurt van de verschillende routes. Tevens worden regels opgesteld aan het vaststellen en beheersen van de risico’s voor het vervoer van gevaarlijke stoffen.
Over het Basisnet is wetgeving met de naam ‘Wet Basisnet’, echter dit is een stelsel van wetten en regels, komende van verschillende gebieden.
Treinen met gevaarlijke stoffen
Ondanks dat de gemeenten worden genoemd als medeopsteller van het Basisnet, zijn vele gemeenten tegen het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor door hun gemeenten. Zo hebben burgemeesters van de grote steden in Brabant laatst hun zorgen over het vervoer in een brief aan staatssecretaris Vivianne Heijnen kenbaar gemaakt. Hierbij kregen de burgemeesters steun van Commissaris van de Koning in Brabant, Ina Adema. In de brief ging het over het vervoer van gevaarlijke stoffen door het verstedelijkte Brabant.
De burgemeesters melden dat het aantal zogenoemde giftreinen op de Brabantroute alleen maar zal toenemen. Dit komt doordat de Duitse spoorwegen bezig zijn met een verbinding tussen Zevenaar en Oberhausen. Hierdoor zal het alternatief voor de Brabantroute – nl. de Betuweroute – minder gebruikt kunnen worden.
Nu is de staatssecretaris niet van plan om de giftreinen langs een ander traject te laten rijden. Volgens de staatssecretaris zou het vervoer van gevaarlijke stoffen veilig zijn, mede gezien alle internationale eisen. Daarbij komt dan nog – volgens de staatssecretaris – dat een trein die via een alternatieve route zou rijden, door andere steden en dorpen moet rijden. Daarnaast komen er dan extra kosten bij, waardoor de kans zou kunnen ontstaan dat men gaat kiezen voor een andere vorm van vervoer, zoals over de weg.
De opstellers van de brief aan de staatssecretaris eisen echter dat er zo min mogelijk giftreinen over het Brabantse spoor zullen gaan rijden. De briefschrijvers zijn van mening dat men moet kijken naar de risico’s. Hoeveel mensen zouden getroffen worden als er wat mis zou gaan? Voor de Betuweroute wordt daar wel rekening mee gehouden, terwijl die niet eens door grote steden zou lopen. Dit in tegenstelling tot de Brabantroute.
In Brabant wordt nu gevraagd om een maximaal voor het aantal giftreinen. Op dit moment rijden zo’n 60 giftreinen door de Brabantse steden. Giftreinen met chemische en brandbare stoffen, zoals ammoniak en lpg.
Men durft er niet aan te denken dat er met zo’n trein een ongeluk zou gebeuren. Daarom willen de burgemeesters een bovengrens, maar de staatssecretaris is van mening dat dit niet nodig is. Tevens geven de burgemeesters aan dat men niet weet wat er gaat gebeuren met een mogelijke toename van het aantal giftreinen.
Alternatieve route
Volgens de staatssecretaris kan ze de vervoerders niet verplichten om een alternatieve route te nemen. Dit komt door de internationale regels. Echter dat is niet waar. De provincie Zuid-Holland heeft onderzoek hiernaar gedaan en daaruit bleek dat de staatssecretaris wél meer kan doen. De voorwaarde hiervoor is wel dat de alternatieve route veiliger zou moeten zijn. Volgens staatssecretaris Heijnen twijfelt ze hier aan. Tevens is ze van mening dat de Brabantroute een logischere route is dan de Betuweroute. Dit komt door de internationale verbindingen en bestemming / herkomst van de giftreinen, die meestal in het verlengde van de Brabantroute liggen.
Jaren geleden is gemeld dat de route van goederentreinen tussen Tilburg en Breda verlicht zou worden, doordat de giftreinen de alternatieve route zouden gaan nemen. Het lijkt dus niet zo te zijn. Het aantal treinen op dit traject is al druk, de gemeenteraad wil het aantal treinen, die ook op station Gilze en Rijen zouden stoppen, terug naar 2 maal per uur gaat. Al bij al zal het aantal treinen op het traject toenemen, met personenvervoer naast giftreinen. Het wachten is op een ernstig en gevaarlijk ongeluk.
(Bronnen: Provincie Noord-Brabant, Brabants Centrum, Kenniscentrum InfoMil, BD, Khamakar News Agency)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
© Khamakar News Agency / 12.04.2023
