OPINIE – Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen. Ik ben principieel tegen het afschieten van dieren, zeker dieren in bepaalde natuurgebieden en al helemaal als de mens de ontwikkeling van het gebied, de natuur en de dieren niet onder controle heeft. Daarbij komt dan nog, dat ik er vierkant tegen ben om dieren af te schieten omdat er teveel zijn, om ze daarna te ‘schenken’ aan restaurants die dan van het exclusieve vlees onbeschofte winsten kunnen draaien. Als men dan een echte man is om een onbeschermd dier op te jagen om af te schieten, geef dan het vlees aan de Voedselbanken, zodat mensen die niet of nauwelijks rond kunnen komen, ook eens een keer vlees op hun bord krijgen.
Het welzijn van het dier
In de jaren eind 80 en in de 90-er jaren werkte ik bij de Gezondheidsdienst voor Dieren West- en Midden Nederland (Gouda) en later voor de GD (voor heel Nederland). In de tijd dat ik begon in Gouda – overigens in de buurt van het ziekenhuis en in een woonwijk – was het lab waar ik kwam te werken – virologie – nog niet klaar en kon ik een van de andere locaties gaan opruimen. West- en Midden Nederland was een samenvoeging geworden van Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Zeeland.
Tijdens de periode dat ik er werkte, waren er veel onderwerpen waar de Dienst mee te doen kreeg. Zo is er sprake geweest van onder meer een grootschalige varkenspest epidemie, vogelgriep, heb ik onderzoek gedaan naar het BVD-virus bij runderen en schapen (in samenwerking met professor Horzinek van Utrecht en Tierärztliche Hochschule Hannover) en was er nog een ziekte bij schapen en geiten en dat was ‘zwoegerziekte’.
Deze week kwam naar buiten dat de eigenaar van Natuurpark Lelystad, het Flevo-landschap, met onmiddellijke ingang stopt met het houden van moeflons in het park. De reden is de ontdekking door de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) dat de dieren aan ‘zwoegerziekte’ lijden.
Zwoegerziekte
De site van de GD heeft een pagina op haar site met informatie over ‘zwoegerziekte’. Het is een infectie die wordt veroorzaakt door een Lentivirus. Het Lentivirus is een geslacht van de zogenoemde Retrovirussen, waarvan sommige soorten chronische en levensbedreigende ziekten kunnen veroorzaken bij mensen en andere zoogdieren. De ziekten worden gekenmerkt door een sluipend verloop en de lange incubatietijd.
Het zou een persisterende (= hardnekkig en blijvende) virusinfectie zijn bij schapen. In mijn tijd bij ‘Gouda’ was een dierenarts voor kleine landbouwdieren, Drs. Hans Pekelder, hier vaak mee bezig.
De IJslandse naam voor zwoegerziekte is maedi ofwel ademnood. Daarnaast is er ook een hersenvorm van zwoegerziekte, die bekend staat met de IJslandse naam visna ofwel verdorren.
Meestal wordt het virus die de ziekte veroorzaakt, Maedi-Visna-virus (MVV) genoemd. Dit virus is voor het eerst beschreven in 1954 door Bjorn Sigurdsson in IJsland. Het virus zou nauw verwant zijn aan het virus dat caprine arthritis encephalitis (CAE) bij geiten veroorzaakt.
Het landelijk kennisnetwerk van houders van boerderijdieren – Levende Have – geeft aan dat de belangrijkste symptomen van de ziekte de ademhalingsmoeilijkheden zijn. Op het moment dat het dier verplaatst, ‘blijven de longen achter’. Tevens kan het uierweefsel verharden, gewrichten raken ontstoken, beschadigingen aan de hersenen. Daarna kunnen verlammingen optreden waar het dier aan zal overlijden. Daarnaast kan plotselinge sterfte optreden na inspanning, opjagen of een bijkomende infectie.
Na een infectie kan het dier antistoffen aanmaken; het duurt vaak maanden tot jaren duurt voordat de antistoffen in het bloed aanwezig zijn. Meestal komen de eerste ziekteverschijnselen nog later. Daarom komt de ziekte voornamelijk voor bij de ouderen dieren in de populatie. Volgens de wetenschap is er geen behandeling en geen preventief vaccin.
Dierenkliniek Ommen heeft op haar site aangegeven dat de verspreiding plaatsvindt via direct contact tussen dieren. Tevens zou het plaats kunnen vinden over korte afstand via de uitgeademde lucht van besmette dieren én door mensen die contact hebben gehad met besmette dieren.
Ook Levende Have geeft aan dat het virus overgebracht kan worden via de uitgeademde lucht van besmette dieren. Een eigenaar kan (moet) een zwoegervrije status krijgen via het gezondheidsprogramma van de GD. Daarbij moeten alle dieren zijn geregistreerd via het I&R systeem.
Daarnaast geeft de site ‘Veehouder en veearts’ aan dat de overdracht van het virus kan plaatsvinden via melk / biest. Dit zou zelfs een belangrijke infectieroute zijn. Doordat men gaat voeren met biest van niet zwoegerziekte vrij gecertificeerde bedrijven, kan men het virus overbrengen op het bedrijf. Tevens meldt deze site dat de infectie wordt verspreid middels de ademhaling, middels opname van besmette melk en in de baarmoeder.
Ook de site ‘Het Schaap’ gaat hier op in en meldt dat de besmetting kan overgedragen worden middels de lucht, biest en melk. Tevens kan het virus worden overgedragen via het likken. Op het moment dat een besmette ooi na het aflammeren haar lam droog likt, zal ze het virus overdragen.
De vraag is of dat de dieren in een natuurpark – welk park dan ook – ingeschreven staan in het I&R systeem en dat het gebied meedoet aan bijvoorbeeld een zwoegervrije status via het gezondheidsprogramma van de GD.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft een totaaloverzicht van I&R regels. Niet duidelijk is te ontdekken of dat natuurparken hun dieren moeten registreren en meedoen aan bepaalde programma’s. Wel opvallend is dat een ondernemer de dieren moet registreren (I&R) en tevens de verblijfplaats van de dieren middels een Uniek Bedrijfsnummer (UBN).
(Bronnen: GD Diergezondheid, Levende Have, Dierenkliniek Ommen, Veehouder en Veearts, Het Schaap, RVO, lelystad.nieuws.nl)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
© Khamakar News Agency / 19.03.2023
