Gezondheidszorg in Nederland in de problemen

OPINIE – Personeelstekorten, bezuinigingen, zorgverzekeraars die het voor het zeggen hebben, commerciële bedrijven die huisartsenpraktijken overnemen, werkdruk, long- en postcovid, werkdruk en burn-out. Het zijn zo maar wat zaken die momenteel voorbij komen als men iets leest over de gezondheidszorg in Nederland. Daarbij komt dan ook nog dat we een demissionair kabinet hebben en klimaatproblemen. Al bij al heeft Nederland grote problemen op het gebied van de zorg. 

Zorg aan het zuurstof 
In december 2022 schreef ik het opiniestuk ‘De zorg moet aan het zuurstof’. Hierin werd er geschreven over zaken als een patiënte die leverkanker op heeft gelopen door een blunder van het ziekenhuis, spoedpost Emmeloord gaat dicht, ziekenhuis Nieuwegein verhuist zorg naar Utrecht, crisis cardiologie ziekenhuis Isala, dreiging van rode cijfers, samenwerking van een aantal ziekenhuizen en ga zo maar door. 
Eerder is al een paar keer geschreven over kankerverwekkend Chroom-6 dat vrij zou komen bij het werk aan treinen.  

Ondertussen zijn we al weer wat maanden verder, maar de zorg lijkt steeds verder in het zwarte gat te vallen. 
De druk op de medewerkers in de zorg is nog steeds zo groot, dat mensen met verschillende klachten naar huis zijn gegaan of nog steeds thuis zitten. Hierbij valt te denken aan stress, overspannen en burn-out. Na de pandemie veroorzaakt door het SARS-CoV-2 virus zijn nog steeds mensen – en zeker medewerkers in de zorg – die last hebben van een mogelijke besmetting, de Long COVID of Post-COVID klachten. 

Volgens de informatie van het RIVM houden sommige mensen – de vraag hierbij is hoeveel ‘sommige’ is – klachten over nadat ze een infectie met het virus hebben gehad (COVID-19). Volgens het RIVM zou het hierbij gaan om langdurige gezondheidsklachten zoals vermoeidheid, benauwdheid en pijn.  
De Rijksoverheid heeft daaraan toegevoegd dat mensen met post-COVID vaak klachten hebben als vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenproblemen, kortademigheid, overgevoeligheid voor licht en geluid, hoofdpijn, somberheid / prikkelbaarheid, slaapproblemen, spierpijn, duizeligheid. Deze klachten kunnen soms maanden tot jaren aanhouden. Overigens opvallend is dat veel van deze klachten ook bij stress, overspannen en burn-out voor kunnen komen.  

Zorgmedewerkers die last hebben van long-COVID / post-COVID zijn meestal voor een lange tijd niet meer in staat om de werkzaamheden uit te voeren, waarvoor ze zijn aangenomen. Hierdoor is er de mogelijkheid dat de achterblijvende collega’s de werkzaamheden op moeten pakken, ondanks het feit dat ze al onder stress aan het werk zijn. Daarbij kan het dan ook nog voorkomen dat de zorginstelling – bijvoorbeeld een ziekenhuis of een andere – nog steeds bezig is om met de zorgverzekeraars afspraken te maken. Tegenwoordig – midden in het jaar – ziet men ook dat die gesprekken nog steeds lopen. 

Dit brengt weer andere problemen mee, maar meestal draait het om 2 dingen: budget en personeel. De Nederlandse zorgwet geeft aan dat de zorgverzekeraar de zorg inkoopt voor hun leden. Daarbij worden afspraken gemaakt met een zorgverstrekker, zoals een ziekenhuis, wat past aan zorg bij het verstrekte budget. Het ziekenhuis probeert dan de juiste, kwalitatief goede en veilige zorg te bieden met het budget. Daarbij wordt dan ook weer gekeken naar het personeel en / of personeelstekort. 
Zo kan het voorkomen dat een ziekenhuis voor een maand de operatiekamers zal sluiten omdat het budget niet genoeg is. Bij een ander ziekenhuis is er een personeelstekort en wordt aan families, vrienden en andere kennissen gevraagd om werkzaamheden binnen het ziekenhuis te doen. 

Dit is natuurlijk wel een vorm van zorg die heel ver gaat: moeder of vader liggen in het ziekenhuis, men komt op bezoek en moet meteen de afdeling schoonmaken, het eten rondbrengen of medicijnen verstrekken aan de afdeling. Het moet niet gekker worden. Daar is de zorg niet voor bedoeld. 
Echter het ergste is dat heel vaak deze mensen mantelzorgers zijn en even wat rust krijgen op het moment dat vader of moeder in een ziekenhuis of zorginstelling zijn opgenomen. Mantelzorgers hebben heel vaak nog een baan, hebben kinderen waar ze voor moeten zorgen, boodschappen moeten doen en het eten klaar maken. 

Al bij al zijn alle aspecten aanwezig dat juist bij mantelzorgers klachten ontstaan die lijken op een depressie, overspannen zijn of een burn-out. En dan wil een ziekenhuis dat deze mensen ook nog gaan werken in het ziekenhuis. 
Juist Nederland moet gelukkig zijn met de mantelzorgers die steeds maar weer inspringen waar en wanneer het kan. Bij bepaalde groeperingen in het land is het heel gewoon dat mantelzorg wordt gegeven. Daar wordt niet over nagedacht, tenslotte hebben moeder en vader de kinderen opgevoed. Op het moment dat een van de twee ziek wordt, is het niet meer dan normaal dat de kinderen inspringen. 
Daar staat wel tegenover dat men meer respect moet hebben voor de mantelzorgers. In tijden van vergrijzing zal er steeds meer en steeds vaker ‘hulp’ worden gevraagd aan de mantelzorgers. Maar dat moet niet gebeuren in een ziekenhuis. 

Elke zorginstelling heeft haar eigen verantwoording, dat betekent zeker dat het budget toereikend moet zijn (afspraken met zorgverzekeraar) en dat daarmee het werk uitgevoerd kan worden door het personeel. 
Misschien wordt het eens tijd dat de commercie uit de zorg moet. Commerciële organisaties die huisartsenpraktijken overnemen, maar dit alleen maar doen om geld te verdienen, kunnen weleens in conflict komen met de uitvoering van de zorg. Op het moment dat er niet genoeg verdient wordt of niet genoeg personeel is, kan zo’n organisatie besluiten om de deuren voor de vakantieperiode dicht te doen. 

Aan het eind van de studie legt een arts een eed af en wel de Eed van Hippocrates. Hierbij wordt beloofd het vak van een arts zo goed en discreet mogelijk uit te voeren. In de vernieuwde tekst van 2003 is daaraan toegevoegd dat de arts zijn kennis niet zal misbruiken. Tevens wordt beloofd dat de arts zich open zal stellen voor kritiek en mede zorg draagt voor de toegankelijkheid van de gezondheidszorg in Nederland. 

Vooral dat laatste is een probleem, daar steeds meer mensen moeten gaan schrappen omdat ze niet uitkomen met het maandbudget. De tandarts en de fysiotherapeut zijn daarbij – in de zorg – de eerste die zullen worden geschrapt. En zo zal de komende tijd nog meer geschrapt gaan worden in de gezondheidszorg in Nederland. Ziekenhuizen die sluiten, ziekenhuizen die moeten fuseren, afdelingen die worden overgezet van de ene stad naar de andere en ga zo maar door. Het is vijf voor 12 en de zorg moet aan de zuurstof. 

Zijdelings wil een ‘ziek persoon’ vaak even bijkomen in de natuur om planten, dieren en bomen te kunnen voelen, zien en ruiken. Maar wat doet de wereld? Het Amazone-gebied – de longen van de aarde – ligt onder een grote aanval van kappen van bomen. Echter dat gebeurt ook in Nederland, Bergen gaat 13.000 bomen kappen, Harderwijk 4.000 bomen, Barneveld gaat ruim 100 bomen kappen en ga zo maar door. 

(Bronnen: RIVM, Rijksoverheid, Ziekten, De Islamitische Zorg in Nederland, Khamakar News Agency)

Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek 

© Khamakar News Agency / 10.08.2023