GILZE EN RIJEN – Eerder werd al aangegeven dat hoe meer men zoekt, hoe onduidelijker de informatie wordt. En het zoeken blijft aan de gang. De vragen in eerdere artikelen waren onder meer, waar Kamp bij Rijen heeft gelegen en of de Kampstraat de weg was naar dat zelfde Kamp. Met andere woorden hoe de Kampstraat aan haar naam is gekomen.
Kamp bij Rijen
Zo was er een artikel in BN de Stem van april 2021 waar de journalist aangaf dat in de bossen tegenover vliegveld Gilze-Rijen restanten zijn gevonden van een militaire tentenstad voor de veldtocht tegen België in 1831. In het artikel wordt verwezen naar het boek van Kees van der Heijden ‘Verdwenen tentenstad op de hei’.
In het boek wordt op pagina 30 gemeld dat een groot legerkamp in mei 1831 door de genie werd gebouwd tussen Tilburg en Breda op de Molenheide (zie ook het artikel ‘Kamp bij Rijen kan op vele plaatsen hebben gelegen’).
Hierop verder bordurend: de Molenheide is later gebruikt als vliegveld. Dat betekent in feite dat het Kamp bij Rijen aan de kant van de vliegbasis Gilze-Rijen heeft gelegen. Daarbij komt dan nog dat de Molenheide in die dagen koninklijk gebied was, later van de vliegbasis, waarna de Duitsers het overnamen en nu is het nog steeds gebied van Defensie. Dit houdt waarschijnlijk in, dat het gebied moeilijk te onderzoeken is op resten van de tijd 1831 – 1839.
Dezelfde journalist had in maart 2021 al een artikel geschreven, waarin werd aangegeven dat het moeilijk is om het militaire Kamp Rijen tot een Nationaal Monument te verheffen. Volgens hem lijkt de strijd wel een loopgravenoorlog. Volgens mij moet dat deel van de geschiedenis worden bijgezet in het Cultureel Erfgoed, net zoals de Kampstraat. Maar in dit artikel wordt Bert Wagemakers van Heemkring Molenheide aangehaald, die aangeeft dat Defensie zijn gebied beschermt. Tevens zegt in datzelfde artikel de woordvoerder van vliegbasis Gilze-Rijen, Esther Broekman, meer tijd nodig te hebben om uit te zoeken hoe Defensie in dit verhaal staat. Met andere woorden, nu wordt dus in feite aangegeven dat de Molenheide op de plaats van vliegbasis Gilze-Rijen heeft gelegen.
Tijd tussen 1840 en 1940
Nadat de oorlog met België was afgelopen, werd het Kamp bij Rijen niet onmiddellijk afgebroken, maar werden er delen bij opbod verkocht. Echter er bleven ook nog zaken staan. Zo meldde de gemeente in 1843 dat er nog gebouwen op het terrein stonden, zoals stallen, kookkeuken en een kapel. En ook later zijn er (kleinere) kampementen in het gebied geweest, zelfs een kampement in 1892 en een legeroefening in 1910 (gegevens uit het boek van Kees van der Heijden).
Ondertussen ging het leven verder en werd op 9 augustus 1854 een aanbesteding gedaan voor de zogenoemde Rijense Baan. Dit was de eerste grindweg naar Gilze en liep van ‘t Hoekske in Rijen over de vliegbasis naar Nerhoven in Gilze. Kosten 16.000 gulden en de weg moest op 1 augustus 1855 klaar zijn (gegevens Tijdmachine Gilze Rijen).
In die tijd werd ‘grindweg’ voor vele wegen gebruikt. In feite was dit het begin van de invoering van een verharde weg. Zo werd de weg tussen Dongen en Gilze ook een ‘grindweg’ genoemd. De Rijense Baan ging over het vliegveld en die zou best een aangesloten kunnen zijn geweest op de Rijense Dijk (tegenwoordig de Julianastraat). Daarentegen zijn er ook artikelen die spreken over de Rijense Dijk als de weg van Gilze naar Rijen.
De Heemkring Molenheide gaf aan dat de NV Elektronische Werktuigenfabriek (voorloper van Ericsson) 12 woningen aan de Rijense Dijk (huidige Julianastraat) bouwden in de periode 1909 / 1910 voor haar eigen personeel. Hierbij hoorden 10 aaneengesloten arbeiderswoningen.
De Molenheide werd later het terrein van de Eerste Nederlandse Vliegvereniging, die in 1909 was opgericht. Deze vlieghei lag aan de westkant van de oude grindweg van Gilze naar Rijen (gegevens van Canon van Nederland). De vlieghei Molenheide werd op 28 augustus 1910 officieel geopend.
Maart 1937 werd gestart met een groter vliegveld aan de oostzijde van de oude grindweg. Dit was bedoeld voor NV Vliegveld Nerhoven. In die tijd stonden er ook huizen in de buurt van het gebied. Maar veel meer kwam er niet van, want daarna begon de Tweede Wereldoorlog. Volgens De Tijd van 20 april 1899 en De Provinciale Noordbrabantsche en ‘s Hertogenbossche Courant van 7 juli 1896 waren er aanbestedingen voor woningen aan de grindweg.
De Duitsers hebben de huizen bij Nerhoven onteigend en afgebroken en beide vliegvelden omgebouwd tot een van de grootste – toenmalig – van West-Europa: ‘Fliegerhorst Gilze-Rijen’. De oude grindweg over het vliegveld was niet meer bereikbaar.
De mensen die op de vliegbasis werkten moesten een onderkomen krijgen en dat zou gebeuren op de plaats waar de echte Kampstraat kwam te liggen.
(Bronnen: BN de Stem, BD, De Geschiedenis van Gilze en Rijen, Boek ‘Verdwenen tentenstad op de hei’, Tijdmachine Gilze en Rijen, Wiki Midden Brabant, Heemkring Molenheide, Canon van Nederland, Delpher)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
© Khamakar News Agency / 11.03.2023
Source: http://nimh-beeldbank.defensie.nl/beeldbank/indeling/detail?q_searchfield=2011-1733 / Nederlands Instituut voor Militaire Historie/Wikimedia Commons
