GILZE EN RIJEN – In eerdere bijdragen in deze serie is al vaak gesproken over het feit dat er (te) weinig officiële documenten zijn in te zien. Met moeite kan men aan de juiste documenten komen, een Woo werkt ook niet optimaal en de gemeente Gilze en Rijen heeft geen documenten ‘meer’ uit die tijd. Men moet maar zoeken in de opgeslagen dozen (meters lang) in de verschillende archieven.
Groen rond de Kampstraat
Maar soms vindt men hier en daar een klein stukje geschiedenis of een stukje om weer verder te kunnen. Mede gezien het uitgangspunt van de Stichting De Groene Mantelzorger – vergroening en bescherming van de bomen en de natuur -, is er ook gekeken naar het groen en de bomen van de Kampstraat en hoe dit na de sloop van de huizen van de wijk is gelopen.
Op verschillende kaarten en een foto – die wel terug te vinden zijn -, kan men zien dat er rond de bouw van de Kampstraat nogal wat bos aanwezig was in de buurt. Zo is op de foto (mogelijk 1939) in het artikel ‘Julianastraat heette vroeger ‘Straat naar het Kamp van Rijen’ Deel II’ te zien (bij de rode pijl) dat er nogal wat bos aanwezig was aan de andere kant van de spoorlijn van wat tegenwoordig de Vincent van Goghstraat heet. Ook op de kaart van 1940 – in hetzelfde artikel – is te zien dat het bos in het gebied waar later de Kampstraat gebouwd zou worden, het bos steeds dichter werd en dus tot aan de ‘mogelijke’ overgang van de spoorlijn (zie foto).
Iepenziekte in de gemeente
In het Dagblad van Noord-Brabant van 21 augustus 1940 werd een artikel geplaatst waarin de burgemeester dat in het (toenmalige) komende seizoen een krachtige bestrijding van de Iepenziekte noodzakelijk was. In het bericht van de burgemeester worden verenigingen, stichtingen en andere organisaties en de inwoners van de gemeente opgeroepen om mee te werken aan de bestrijding en de dode bomen en mogelijk besmette bomen te kappen, uiterlijk maart 1941 en daarna de schors onschadelijk te maken.
Daarnaast moesten verenigingen en stichtingen van algemeen nut in verband met datgene wat staat in artikel 7 van de Boschwet van 1922 hiervan mededeling doen aan de directeur van Staatsbosbeheer in Utrecht. Tevens moet men dan melden of er herplant wordt en met welke boomsoort. Dit betekende dat in die tijd dus ook al ziekte onder de iepen voorkwam, waarschijnlijk al veel langer daarvoor. Niet duidelijk wordt uit het artikel waar deze zieke iepen hebben gestaan.
Bouw van de Kampstraat
In het artikel ‘Het blijft een onduidelijk verhaal over de verdwenen wijk’ werd aangegeven dat de bouw van de wijk Kampstraat is gebeurd door de Duitsers in de jaren 1940 en 1941. Dat moet hebben ingehouden dat een aantal bomen die in de regio stonden, moesten verdwijnen. Nu hadden de Duitsers de gemeenteraden op non-actief gezet of zelfs helemaal ontbonden, maar de burgemeesters bleven wel op hun post. Ondanks dat de Duitsers ‘de baas’ waren in het land, moesten de burgemeesters hoogstwaarschijnlijk voorstellen tot een project goed hebben gekeurd. Tijdens de bouw van de Kampstraat waren dat J.C.M. Sweens (1933 – 1941), Mr. H.A.F. Lijnkamp (1941), M.Ch.O.M.R. Magnée (1941), J.M.H. Klardie (1941 – 1946).
Volgens de geschiedenis hebben de Duitsers in september en oktober 1940 flink wat gebouwen – onder meer scholen – in de gemeente ingevorderd voor de legering van de troepen en opslag van materialen. In 1941 – volgens andere geschiedschrijvers – werd in de bossen – tussen de spoorlijn en de Rijksweg – een woonwijk gebouwd, die meestal de Siedlung (‘Sietlon’) werd genoemd. Om de huizen te kunnen bouwen zijn flink wat bomen verdwenen zoals het lijkt, maar tot nu toe zijn hiervan geen gegevens te vinden, zoals welke bomen zijn gekapt en verdwenen en hoeveel bomen.
Op de kaart van 1958 is te zien hoe de wijk in de bossen paste. Uit mijn tijd in de Kampstraat (vooral toen ik op nummer 10 woonde) bleek dat er nog steeds van alles gebeurde ‘in het bos’. Zo is er een riool aangelegd tussen de Kampstraat en de Militaire wijk. Dit was gedaan op een ‘niet echt zo professionele’ manier. Het riool kwam te liggen in een gebied waar ook bomen hadden gestaan, die moesten verdwijnen, en tevens werd het riool niet diep genoeg gelegd, maar kwam voor een gedeelte boven de aardlijn te liggen, waarna er zand overheen gegooid werd. Het was net of het een tijdelijke oplossing is geweest.
Sloop van de wijk
In het kader van de dure bungalowwijk die in de plaats moest komen van de wijk Kampstraat, werden bijna alle huizen gesloopt – behalve nummer 14 / 16 – werden. Maar ook bij dit project zijn er weer bomen verdwenen, die rond de Kampstraat hebben gestaan. Gezien dat hierover (nog) geen gegevens gevonden zijn, is de vraag gerechtigd om te stellen of en welke bomen van de Kampstraat zijn verdwenen. Tevens is het van belang te weten of er bomen zijn verdwenen die al sinds 1815 / 1835 in het gebied hebben gestaan en hun historie er hebben opgebouwd. Indien deze bomen zijn verdwenen, is er veel kapitaal vernietigd maar zijn tevens monumentale bomen verdwenen.
Daarnaast heeft de gemeente Gilze en Rijen een bomenkaart, waar men de bomen kan vinden die in het gebied staan. Echter, veel ‘oude’ bomen zijn niet echt te vinden. Volgens deze kaart zijn er rond de spoorwegovergang aan de kant van de ‘Kampstraat’ een aantal bomen – Quercus robur of wel Zomereik – te vinden, die daar zijn aangeplant in 2001. Verderop op de Sportparkweg staan ook Zomereiken (plantjaar 1970 en 1986). Aan het Kleine Vospad staan een aantal boomsoorten die van 2000 komen. Ook de soorten aan de Dagpauwoog zijn van 2000 en de soorten van Atalanta zijn van 2003, 1998 en een enkele van 1970. De bomen van Landkaartje zijn van 2001. Daarnaast staan er aan de Karel Doormanstraat bomen van 1961 en van de Pastoor Gillisstraat van 1963.
Opvallend is dat er op de Bomenkaart erg weinig bomen staan die ouder zijn dan 60 jaar en ouder. Van het gebied van de Kampstraat is in ieder geval niets gevonden wat wijst op het feit dat de bomen daar al stonden, minstens voor de bouw van de Kampstraat, wat inhoudt dat er kapitaalvernietiging is opgelopen.
(Bronnen: Dagblad van Noord-Brabant / Delpher, Brabants Erfgoed, Regionaal Archief Tilburg, Wiki Midden-Brabant, Bomenkaart, Nieuwe Tilburgsche Courant / Delpher, Kroniek van Gilze en Rijen)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke (Burger) Journalistiek
© Khamakar News Agency / 06.12.2025
