DE FRIESE MEREN – Net als in 2023 is er ook deze week een melding van de uitvoering van drastische kap van bomen in Gaasterland binnengekomen bij het Landelijk Meldpunt Bomenkap. Meestal aan het einde van het jaar gaat Staatsbosbeheer aan de slag met onnodige bomenkap – volgens de melder – in de Gaasterlandse bossen om de verlies- en winstrekening beter in balans te brengen. Dit keer ging het over het Elfbergenbos.
Elfbergenbos
Volgens de site Visit Friesland is het Elfbergenbos het grootste bos in Gaasterland en één van de bossen die in de 19e eeuw door jhr Van Swinderen werd aangelegd. In het bos kan men verschillende naald- en loofhoutsoorten van allerlei leeftijden vinden, zoals beuken, eiken, sparren, dennen, maar ook Robinia bomen en Amerikaanse eiken. Ook de site Gaasterlân Natuerlân heeft een artikel over dit bos.
Volgens deze laatste site is het Elfbergenbos een jong bos van zo’n 70 à 80 jaar oud, waarbij de gemeente rond 1926 -1927 begon met de aankoop, zodat het bos – wat toen een eikenhakhoutbos was – een naaldhoutbos kon worden, met onder meer Douglas, Lariks, Servischespar, Fijnspar en Den, waarbij later ook de Amerikaanse Eik en Beuk zijn geplant. Na de overname door Staatsbosbeheer in 1976 zijn er nog meer exotische soorten geplant, waaronder de Tamme Kastanje en de Walnoot. Met de overname kwam ook een ander fenomeen om de hoek kijken, zoals recreatie en houtproductie die belangrijker waren dan de natuurlijke functie van het bos.
Gemeld werd dat hoge natuurwaarden in een bos voor een groot deel afhankelijk zijn van stervend en dood hout en soorten die er thuishoren, naast voldoende rust. Daarom kreeg het hout uit het bos het FSC-keurmerk. Door de recreatie in het bos is het wild veelal verdwenen, zoals reeën en eekhoorns.
Bomenkap
In 2023 werd bij het Landelijk Meldpunt Bomenkap ook al melding gemaakt van ‘Massakap Gaasterland’, waarbij de melder aangaf dat het verdrietig én schandalig is dat Staatsbosbeheer op deze manier aan geld moet komen, wat tevens in strijd was met de regels toen de organisatie opgericht werd. Daarnaast was op het moment van schrijven – april 2023 – vak K ook niet van plan om daar wat aan te doen. Volgens de melder is de organisatie al jaren bezig met massale bomenkap wat in de luwte gebeurt, omdat er nogal wat kritiek is geweest op het functioneren.
De melder is bezig met het verzet tegen de massale bomenkap in de gemeente Haarlemmermeer (park uit 1900 in Nieuw Vennep), waarbij de slag om het Dr Van Haeringenplantsoen zo’n 3 jaar heeft geduurd en landelijk en regionaal aandacht heeft gekregen. Volgens de melder wordt in de Randstad voor elke boom gevochten, daarentegen in Friesland, waar men staat te kijken bij de bomenkap.
Ondertussen is de melder in Zuid-West Friesland gaan wonen en ziet elk jaar in de maanden december / januari de ‘hak- en sloopwerkzaamheden’. Met name in het seizoen 2022 / 2023 zijn er drastische gaten aangebracht in de Gaasterlandse bossen, waardoor er steeds meer op lijkt dat deze bossen productiebossen zijn geworden om geld op te brengen voor de organisatie. Gemeld werd dat met name december en januari de oogstmaanden zijn in de bossen van Gaasterland, waarbij massaal bomen worden gekapt. Hierbij gaat het niet om het beheer, maar om de opbrengst van het hout. De melder laat weten dat Staatsbosbeheer de grootste grondbezitter is – in het artikel van 2023 – in Nederland en beheert zo’n 270.000 hectare.
In 2022 / 2023 (met een energiecrisis) was er een enorme vraag naar hout waardoor er een enorme houtkap nodig was, zoals in Lyklamabos, Elfbergenbos, Rijsterbos. Voormalig directeur van Staatsbosbeheer – de heer van Beusekom – stelde vragen bij het ‘beheer’ van de bossen door zijn voormalig werkgever. Volgens hem wordt er op deze manier roofbouw gepleegd in het kader van het plaatje van ‘geld verdienen’. Daardoor werd de organisatie productie gedreven, zonder daarbij het bosbelang als hoogste prioriteit te stellen. En deze week kwam er weer een melding binnen over de massale bomenkap in het Elfbergenbos Gaasterland. Er is dus nog niets veranderd.
Súdwest-Fryslân
Staatsbosbeheer meldt op haar site dat Gaasterland – net als de rest van Friesland – water en uitgestrekte weilanden heeft, naast houtsingels, intieme oude hakhoutbossen, slingerende beekjes en kliffen. Tevens zou men reeën, ganzen en dassen kunnen vinden. Zo zouden er zo’n 20 bewoonde dassenburchten te vinden zijn in Gaasterland.
De media brachten in september van dit jaar een bericht dat de Gaasterlandse bossen aan het begin van de 20e eeuw bijna waren verdwenen, maar door de aankoop van honderden hectare bos bleef het bestaan. Hierbij hoorde onder meer 171 hectare Elfbergenbos.
(Bronnen: Landelijk Meldpunt Bomenkap, Friesland, Gaasterlân Natuerlân, Gemeente De Fryske Marren, Staatsbosbeheer, Balkster Courant)
Henny AJ Kreeft (Stichting De Groene Mantelzorger)
Onafhankelijke (Burger) Journalistiek
© Khamakar News Agency / 30.11.2025
