SUDWEST-FRYSLAN – De gemeentelijke site van de gemeente Súdwest-Fryslân meldt dat de gemeente in de komende jaren duizenden extra bomen in de dorpen en steden gaat planten. Hiervoor is het ‘Actieplan meer bomen 2026 – 2035’ opgezet waarmee de gemeente samen met inwoners, scholen en organisaties gaat zorgen voor een groenere, gezondere en mooiere leefomgeving.
Meer groen in de gemeente
De ondertiteling van het ‘Actieplan meer bomen 2026 – 2035’ is ‘Uitbreiding aantal bomen bebouwde omgeving Súdwest-Fryslân met 10% (1% per jaar)’. Eind 2024 heeft de gemeenteraad van de gemeente Súdwest-Fryslân gevraagd dat er meer bomen zouden komen in de bebouwde omgeving, met als doel dat er elk jaar 1 procent meer bomen zouden komen. Volgens de gemeente zouden dat 520 extra bomen per jaar zijn, zodat er minstens 5.200 nieuwe bomen er bij moeten zijn gekomen in 2035. Op deze manier sluit de gemeente aan bij de landelijke Bomen- en bossenstrategie om in 10 jaar tijd tot zo’n 10 procent meer bomen / bos komen.
De planning van de gemeente is dat er in het komende jaar ongeveer 700 nieuwe bomen geplant gaan worden. Hierbij gaat het duidelijk niet om het herplanten van bomen in plaats van de gekapte bomen, maar 700 extra bomen. Daarvoor heeft de gemeente het actieplan opgesteld, dat bestaat uit 9 acties. Het komende jaar beginnen al 3 acties, zoals het aanvragen van een geboorteboom bij de geboorte van een kind, bij het vergroenen van de tuin, kan men 1 tot 3 bomen aanvragen en er wordt gevraagd aan de inwoners waar op plaatsen in de dorpen en steden bomen worden gemist.
Daarnaast wil de gemeente ook meer (bos) plantsoen aanplanten. Volgens het actieplan staat een boom gelijk aan zo’n 25 m2 (bos) plantsoen. De ambitie van de gemeente past heel goed bij de Friese Bomen- en Bossenstrategie en bij het landelijke doel om over 10 jaar zo’n 10 procent meer bomen te hebben. Met het Actieplan wordt niet alleen gekeken naar groei in aantallen, maar zeker naar groei in kroonvolume. Hierbij kan men denken aan het beter beschermen van bestaande bomen en bosplantsoenen én tevens duurzaam aan te planten.
Bomen en beleid
In het Actieplan meer bomen 2026 – 2035 heeft de gemeente onder meer aangegeven hoe de gemeente omgaat met de bomen. Zo wordt gesproken over een gevarieerd, gezond bomenbestand, wat is afgestemd op het landschapstype of woonkern. Tevens is het beheer gebaseerd op een duurzaam bomenbestand, waarbij regels zijn vastgelegd om overlast te voorkomen én om ziekten en plagen te voorkomen of te beheersen. Daarnaast worden beeldbepalende, bijzonder en monumentale bomen en lanen beschermd.
De beeldbepalende, bijzondere en monumentale bomen en lanen zijn in het bomenregister opgenomen dat, samen met het Bomenbeleidsplan, in 2012 is vastgesteld. Het bomenregister wordt elk jaar bijgewerkt en hierin staan de gemeentelijke en particuliere bomen. De gemeente laat weten dat deze bomen bijna nooit gekapt worden, behalve als ze ziek zijn, of dood gaan of er een zwaarwegend algemeen maatschappelijk belang is om de boom te kappen.
De gemeente had op 1 januari 2025 zo’n 52.000 bomen die opgenomen zijn in het beheersysteem Geovisia. Hierbij gaat het met name om bomen die veiligheidsproblemen geven, zoals langs wegen, in centra, in woonwijken, op bedrijfsterreinen of langs bospaden. Tevens staan deze bomen op de openbare bomenkaart, waar men tevens de gegevens van de bomen kan vinden. Overigens zijn niet alle gegevens vermeld op de bomenkaart.
Verbetering van de leefomgeving
De gemeente is van mening dat bomen zeer belangrijk zijn, omdat de bomen steden en dorpen gezonder, mooier, koeler en leefbaarder maken. In het Actieplan worden de voordelen van bomen en een duurzaam beheer benoemd (in het kort). Zo zijn de bomen belangrijk voor het zuiveren van de lucht doordat de bomen de schadelijke stoffen opnemen en zuurstof afgeven. Tevens zijn de bomen nodig om verkoeling te geven tijdens warme dagen door schaduw te bieden en het water te verdampen.
Hierdoor helpen bomen tegen de bekende hittestress en tevens zijn ze van groot belang bij het opvangen van regenwater én het afvoeren ervan. Bomen zijn belangrijk voor de biodiversiteit omdat ze leefruimte en voedsel bieden aan vogels, insecten en andere dieren. Daarnaast zijn bomen ook van belang voor de gezondheid voor de omwonenden en andere inwoners en bezoekers. Het straatbeeld wordt door de bomen mooier gemaakt, de waarde van woningen verhoogd en wordt er gezorgd voor minder geluidsoverlast.
Maar het valt niet altijd mee om de bomen in de dorpen en steden volwassen te laten worden. In de gemeente zijn de gemeentelijke bomen gemiddeld zo’n 30 jaar. Daarentegen – geeft de gemeente aan – dat een boom echt waarde krijgt na 30 à 40 jaar, ecologisch en maatschappelijk gezien. Indien de gemeente meer bomen wil, moeten het beheer en de bescherming van de bestaande bomen goed geregeld zijn. Een van de bedreigingen voor de groei van bomen zijn de kabels en leidingen die in het grond liggen (of moeten komen). Om de boom gezond te laten groeien, moet er voldoende ondergrondse groeiruimte zijn, gemiddeld 1 m3 per jaar. Door graafwerkzaamheden kunnen de bomen in problemen komen, aangetast worden.
(Bronnen: Gemeente Súdwest Fryslân, Actieplan meer bomen 2026 – 2030, AD, Groot Fryslan, Geo-portaal Súdwest Fryslân)
Henny AJ Kreeft (Stichting De Groene Mantelzorger)
Onafhankelijke (Burger) Journalistiek
© Khamakar News Agency / 23.11.2025
