LUNTEREN – Enkele dagen geleden werd er door de landelijke media aangegeven dat er binnen één week tijd 5 besmette locaties bekend werden waar het Vogelgriepvirus was aangetroffen. Meteen kwamen de media weer met de mededeling dat de Nederlandse pluimveesector weer in de greep was van de vogelgriep.
Griepvirus bij mens
Bij mensen komt het griepvirus ook voor, maar wordt meestal – naar de ziekte influenza – influenzavirussen genoemd, waarbij men vaak vermeld dat er verschillende soorten zijn en waarbij Influenzavirus A en B het meest voorkomen. Influenza is een zeer besmettelijke virale infectie, die vooral de luchtwegen aantast.
Het Influenzavirus A is een virus dat zich snel kan verspreiden, heeft verschillende subtypen (onder meer H1N1 en H3N2), kan voorkomen bij zowel mens als dier (onder meer vogels en varkens), is verantwoordelijk voor zo’n 75 procent van alle seizoensgebonden griepinfecties en heeft een hoge mutatiegraad. Dit laatste betekent dat er regelmatig nieuwe stammen ergens aangetroffen worden, wat nadelig is voor de ontwikkeling van een vaccin. Normaal gesproken is een vaccin gericht tegen het virus van het jaar ervoor.
Het Influenzavirus B komt minder vaak voor, alleen bij de mens, heeft geen subtypen en geeft meestal een minder zware griepvariant. Er bestaat ook een type C Influenzavirus, dat ook een milde ziekte van de luchtwegen kan veroorzaken. Tegen het virus bestaat – waarschijnlijk – geen vaccin. Tevens bestaat er ook een type D, dat vooral bij runderen voorkomt, maar kan ook andere dieren besmetten, onder meer varkens. Dit virus is in 2011 voor het eerst aangetroffen.
Vogelgriepvirus
Een mens of dier kan onder meer ziek worden van bacteriën of virussen, waarbij de bacterie een levend eencellig organisme is dat zichzelf in leven kan houden. Veelal kunnen bacteriën gekweekt worden in het laboratorium op – onder meer – zogenaamde agarplaten en op die manier aangetoond worden. Een virus alleen kan zelf niets, maar heeft een gastcel nodig om te kunnen ‘leven’ en is in feite een klein stukje genetisch materiaal bedekt met een laagje proteïnen. Virussen infiltreren gezonde cellen en kunnen daarna de functie overnemen. Het immuunsysteem van het lichaam gaat na het ontdekken van deze ‘geïnfiltreerde cellen’ aan de slag om het lichaam te beschermen tegen het virus.
Vogelgriep – ook aviaire influenza genoemd – is een besmettelijke ziekte die vooral bij vogels voorkomt, maar soms worden zoogdieren besmet en mensen worden meestal niet besmet. Er zijn verschillende griepvirussen die vogelgriep kunnen veroorzaken, andere wetenschappers geven aan dat er veel subtypes zijn van het Vogelgriepvirus, waarbij het virus wordt onderverdeeld middels 2 eiwitten van het virus. Hierbij moet men denken aan het hemaglutinine eiwit (16 subtypes HA, van H1 tot en met H16) en het neuraminidase eiwit (9 subtypes NA, van N1 tot en met N9). Bij pluimvee wordt er gekeken naar de pathogeniteit (ofwel ziekmakend vermogen), waarbij een onderscheid ontstaat in laag pathogene variant (LP) en hoog pathogene variant (HP). Tenslotte kan een H5 of H7 LPAI-virus muteren in een dodelijke H5 of H7 HPAI variant. Tegenwoordig kan het laboratorium een aantal testen aanbieden om het Vogelgriepvirus aan te tonen, zoals een PCR, sneltest, AGP, HAR en Elisa (serum testen).
Besmettingen
In oktober kwamen de regionale media met de mededeling dat in de wijk Tjalk (Lelystad) zwanen er slecht aan toe waren, waarna het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) in Utrecht het onderzoek naar vogelgriep heeft uitgevoerd. In die periode heeft het DWHC meerdere meldingen ontvangen van verhoogde sterfte en vreemd gedrag bij wilde vogels. Dit ging met name om jonge zwanen en grauwe ganzen in het noorden van het land.
In dezelfde week heeft het ministerie van Landbouw onmiddellijk een landelijke ophok- en afschermplicht voor pluimvee ingesteld naar aanleiding van geconstateerde vogelgriep – een week eerder – in Gasselternijveenschemond (Drenthe) bij een kippenboerderij.
Een kleine 2 weken later was er een melding van vogelgriep bij een pluimveebedrijf in Emmeloord. Hierbij werd gemeld dat men 45.000 leghennen heeft geruimd om verspreiding te voorkomen. Daarnaast werd een vervoersverbod ingesteld in een zone van 10 kilometer rondom het bedrijf, waarin nog 8 andere commerciële pluimveebedrijven gesitueerd zijn. Volgens LTO Flevoland is het virus enorm besmettelijk en een behoorlijk agressieve variant. Weer een week later was het raak bij een pluimveebedrijf in Swifterbant, waar 47.000 leghennen geruimd werden. Ook hier werd een 10 kilometer zone ingesteld en toen bleek dat er in deze zone 16 pluimveebedrijven liggen. Door het vervoersverbod mogen geen pluimvee, eieren en mest van vogels vervoerd worden.
Enkele dagen werd bekend dat de vogelgriep ook was geconstateerd bij een pluimveebedrijf in Bennekom, waar 20.000 dieren geruimd werden. In de 10 kilometerzone zitten 87 pluimveebedrijven en binnen een straal van 3 kilometer 16 andere pluimveebedrijven. Ook in Assendelft werd gemeld dat vogelgriep was geconstateerd op een locatie met kleinschalige pluimveehouderij, waarbij 220 dieren zijn opgeruimd.
(Bronnen: Volkskrant, aHealthylife, Viruskenner, RIVM, DWHC, Omroep Flevoland, Barneveldse Krant, De Gelderlander, zaanstad.nieuws.nl)
Henny AJ Kreeft
Onafhankelijke (Burger) Journalistiek
© Khamakar News Agency / 15.11.2025
