OPINIE – De Palestijnse journalist Mustafa Ayash is op 19 september bij binnenkomst op Schiphol door de Koninklijke Marechaussee aangehouden en werd in detentie geplaatst omdat een ander EU-land – Oostenrijk – een arrestatiebevel had uitgevaardigd. Eerder werd al gemeld dat dit bevel kwam omdat het VK en de VS Mustafa Ayash verdenken van het financieren van Hamas.
Mustafa Ayash en Gaza Now
Mustafa Ayash is een Palestijnse journalist uit Gaza en een van de oprichters van Gaza Now. Hij heeft de taak van directeur van het Persbureau Gaza Now, wat een bekende Palestijnse nieuwssite is. Volgens een spoedbericht van Gaza Now (11 november) vertegenwoordigt de heer Ayash de vrije stem van Palestina. Tevens werd gemeld dat elke bedreiging van zijn persoonlijke veiligheid of persvrijheid een schending vormt van de internationale wetgeving inzake de mediavrijheid en journalistieke bescherming.
Volgens de site van de Stichting Marechaussee Contact worden miljoenen mensen over de gehele wereld voorzien van het nieuws over het leed van de Palestijnen in Gaza door de berichtgeving van Gaza Now. Sinds 7 oktober 2023 komt er 24 uur per dag – meestal live – verslag via Gaza Now over de oorlogshandelingen en het genocidale geweld van de strijdkrachten van de bezetter van Palestina.
Aangezien de berichten niet passen bij de media van de bezetter van Palestina en VS hebben deze media Gaza Now aangemerkt als spreekbuis van Hamas. Toppunt is een uitspraak van de Washington Post die het persbureau Gaza Now beschuldigde van ‘video-Jihad’. Mede door dit soort opmerkingen en druk van bepaalde organisaties heeft er toe geleid dat Gaza Now op steeds meer platformen wordt geboycot.
Volgens berichten – onder meer van Gaza Now – zou Mustafa Ayash vernederd en fysiek mishandeld zijn in de gevangenissen, waarbij hij tot 3 keer is verplaatst totdat hij voor de rechtszaak in Vught terecht kwam, waar zware criminelen en terroristen zouden zitten. De bezetter van Palestina heeft eind 2023 het woonhuis met meerdere verdiepingen gebombardeerd met het doel om Mustafa Ayash te ‘neutraliseren’. Hij was op dat moment niet thuis, waardoor hij kon ontsnappen. Hij is daarna gevlucht en woont de afgelopen jaren in Oostenrijk, waar hij geconfronteerd werd met strafrechtelijk onderzoek.
Rechtszaak Rechtbank Amsterdam
Nadat Mustafa Ayash op 19 september is opgepakt, is er dan eindelijk op 11 november een uitspraak gekomen van de Internationale Rechtshulpkamer van de rechtbank Amsterdam. De uitspraak is dat de Palestijnse journalist overgeleverd mag worden aan Oostenrijk. De medewerkers van het OM, politie of geheime diensten zouden mogelijk al het huis van Mustafa Ayash in Oostenrijk hebben doorzocht, maar niets hebben gevonden.
Een persvoorlichter van het OM liet op 14 oktober weten dat Mustafa Ayash in overleveringsdetentie zat op basis van een Oostenrijks Arrestatiebevel (EAB), waarbij tevens werd gemeld dat op 21 oktober (15.00 uur) het EAB door de Internationale Rechtshulpkamer van de rechtbank zou worden behandeld. De officier van Justitie heeft op 23 september – gecorrigeerd op 25 september – de rechtbank gevraagd om het EAB in behandeling te nemen. Volgens de rechtbank is het EAB uitgevaardigd door het Public Prosecutor’s Office of Linz op 6 augustus en goedgekeurd door The Regional Court of Linz.
Internationale Rechtshulpkamer – met gespecialiseerde rechters, juridisch adviseurs en gerechtsjuristen – beslist per jaar in zo’n 1.000 zaken of het EAB uitgevoerd moet worden, waar tegen geen hoger beroep mogelijk is. Een rechter uit een EU-land vraagt middels een EAB ‘om een verdachte over te leveren voor een strafzaak, of om iemand die al veroordeeld is een gevangenisstraf te laten uitzitten’. De behandeling van het EAB heeft plaatsgevonden op 21 oktober en op de zitting van 11 november is de uitspraak gedaan en het onderzoek afgesloten. In het EAB is sprake van overlevering vanwege ‘het vermoeden dat de opgeëiste persoon zich schuldig heeft gemaakt aan naar Oostenrijks recht strafbare feiten. Het EAB houdt verder een verzoek in om inbeslagname en afgifte van voorwerpen die zijn aangetroffen in het bezit van de opgeëiste persoon’.
In eerste instantie is gecontroleerd of het EAB voldeed aan de vereisten, zoals een beschrijving van de omstandigheden waaronder de strafbare feiten zijn gepleegd en de betrokkenheid van de persoon bij de strafbare feiten. Volgens de advocaat van Mustafa Ayash zou het niet duidelijk zijn wat de rol van de journalist is geweest en hoe Gaza Now een bepaalde organisatie heeft gefinancierd en hiervoor propaganda heeft gepleegd. De rechtbank heeft dit anders gezien en meldde dat duidelijk is geworden dat de pleegplaatsen genoemd zijn, zoals Oostenrijk, Linz en andere plaatsen en de periode 2018 tot 6 augustus 2025. Daarnaast zou de rol van Mustafa Ayash beschreven zijn in de EAB. Tevens zou er een vervolgings-EAB zijn wegens een strafrechtelijk onderzoek. De feiten hiervan zijn niet genoemd en moet later in Oostenrijk blijken.
Ook is er gekeken of er sprake is van deelname aan een criminele organisatie en terrorisme. Volgens de advocaat zou hiervan geen sprake zijn. De rechtbank heeft gemeld dat er meerdere keren is gesproken over vermeende betrokkenheid bij bepaalde organisaties en dat de feiten zouden wijzen op deelname. Daarom is de rechtbank van mening dat ze niet kan afwijken van datgene wat Oostenrijk heeft gemeld. Daarnaast gaat deze rechtbank niet over de vraag of de gedragingen van de journalist aan te merken zijn als terroristische gedragingen, deelname aan een criminele organisatie en of de genoemde organisaties aan te merken zijn als terroristische organisaties. Dit zijn vragen voor de Oostenrijkse strafrechter.
Opvallende zaak, die niet losstaat van de ‘strijd van de bezetter van Palestina’ tegen journalisten en de media, mede gezien omdat niet alles naar buiten mag komen. Tevens is de laatste tijd wederom verboden opgelegd aan buitenlandse media om in Gaza te gaan werken en worden bepaalde sociale media geblokkeerd of gewoon opgeheven (nieuwe wet in de maak). De rechtbank heeft niet duidelijk gemaakt wat de deelname inhoudt, hoe de financiering / propaganda is vastgelegd, waarom pas op 6 augustus 2025 de EAB is gemeld, wat de vervolgings-EAB inhoudt, wat de consequenties zijn voor de vrije media en onafhankelijke journalisten en wat de consequenties zijn voor Mustafa Ayash als hij uitgeleverd wordt aan Oostenrijk, die mogelijk hem door zal sturen naar de bezetter van Palestina, met alle gevolgen vandien.
(Bronnen: Internationale Rechtshulpkamer van de rechtbank Amsterdam, Trouw, Islamitische Nieuwsbank)
Henny AJ Kreeft
Onafhankelijke (Burger) Journalistiek
© Khamakar News Agency / 12.11.2025
