ELBURG – Het lijkt soms dat er wat ‘geheimzinnigheid’ zweeft om de vervuiling met PFAS en zijn familieleden. Men zou bijna zeggen dat de PFAS-familie bestaat uit criminelen, terwijl het giftige stoffen zijn die gefabriceerd en geproduceerd zijn door mensen. Dus wie zijn de criminelen? Juist de producenten en degenen die de stoffen hebben gebruikt.
Defensieterreinen
Nadat het programma Pointer met het overzicht kwam dat er zo’n 1.600 locaties zijn in het land met potentiële vervuiling met PFAS-familieleden, kwam er wat los. Het programma had aangegeven dat er sprake was van mogelijke vervuiling op 12 defensieterreinen, maar de vervuiling is vele malen groter. Zowat dagelijks kan men ergens wel tegen komen dat er een PFAS vervuiling is aangetroffen in de afgelopen jaren.
Vaak worden geen ‘oorzaken’ aangewezen of wil men niet. Zo is er een besmetting op het industrieterrein Forepark in Den Haag gevonden in juli 2023. Men kon door het verkeerd berekenen niet aangeven wat de oorzaak was geweest. Maar als men de kaart bekijkt, ziet men dat er een brandweerpost in de buurt staat en een brandweeropleiding annex verkooppunt. Dit zou toch minimaal vraagtekens in het stadhuis van Den Haag moeten opleveren.
In de lijst van Pointer spreekt men over 400 potentiële locaties in de provincie Gelderland. Voor de provincie Overijssel was de uitslag van de telling op het moment van publicatie van het artikel nog niet bekend. Maar het blijkt dat mogelijk bij 12 defensieterreinen het mis zou zijn. Hieronder valt ‘t Harde (in de gemeente Elburg) en een voormalig terrein bij Bathmen (gemeente Deventer).
Volgens de regionale media van juni dit jaar zouden er 12 defensielocaties genoemd worden waarbij verontreiniging in de bodem zit. Tevens werd gemeld dat er jaren is gespoten met PFOS-houdend blusschuim. Belangrijk te noemen is dat PFOS een vooraanstaand PFAS-familielid is. Dat de stof (fen) zijn gevonden in de grond, betekent dat er eerst toestemming moet worden gevraagd aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), voordat men in de grond wat mag doen.
Omroep Gelderland heeft rond dezelfde tijd een artikel naar buiten gebracht waarin wordt aangegeven dat 4 terreinen van defensie in de provincie ernstig vervuild zijn met PFOS. Tevens meldde men dat de stof kankerverwekkend is en dat men jarenlang met blusschuim heeft gespoten waarin de stof aanwezig was. Het artikel verwijst naar Artillerie Schietkamp ‘t Harde, Infanterie Schietkamp Harskamp, vliegbasis Deelen en Complex Groot Heidekamp.
Opvallend is dat de bal ging rollen, nadat Pointer de meetgegevens van vliegbasis Gilze en Rijen (2019) bekeek. Hieruit bleek dat de waarden gigantisch hoog waren, alhoewel lager dan de waarden in de Jelsumervaart bij de vliegbasis in Leeuwarden. Daarnaast zijn er in 2020 en 2021 door Waterschap Brabantse Delta in waterbodemmonsters ook hogere waarden gevonden.
Defensieterrein ‘t Harde
De geschiedenis van het terrein gaat terug tot ongeveer het laatste deel van de 19e eeuw. De Artillerie zocht toen terrein voor de oefeningen. Dat werd gevonden, waarna Artillerie Schietkamp ontstond. ‘t Harde heeft 2 kazernes, de Luitenant-kolonel Tonnetkazerne en de Artillerie Schietkamp. Bij de eerste heeft tot 1992 een kleine Amerikaanse basis gelegen, die in direct contact stond met de VS. Het zou daarom kunnen dat er in de jaren 70 en 80 door de vredesbeweging regelmatig werd gedemonstreerd in ‘t Harde. Er was namelijk een vermoeden dat er Amerikaanse nucleaire artilleriemunitie op het terrein opgeslagen lag.
Op het moment dat er gewezen wordt naar PFOS-houdend blusschuim en potentiële vervuiling en recyclebedrijven van blusschuimblussers, is er nog een hoop te doen in Nederland. Maar of deze blusser de enige oorzaak zal zijn van PFAS-familieleden en haar vervuiling, zal de komende weken, maanden of jaren duidelijk moeten worden. Daarentegen is het wel opvallend dat er geen woord over PFAS te vinden is op de site van de gemeente Elburg of Waterschap Vallei en Veluwe.
(Bronnen: Wikipedia, De Stentor, Omroep Gelderland, KRO-NCRV, Waterschap Vallei en Veluwe, Gemeente Elburg)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke (Burger) Journalistiek
© Khamakar News Agency / 21.07.2024
Brandblussers (© Manfred Antranias Zimmer via Pixabay) 
